Het MEMO+ project in een notendop
Het MEMO+ project monitort de tijgermuggen in België, omdat deze muggen ziekten zoals dengue, zika of chikungunya kunnen overdragen. Het project combineert actieve surveillance op parkeerplaatsen langs de snelwegen – omdat de tijgermug meereist met de auto en vrachtwagen – met een passieve surveillance die in 2022 is gestart, waarbij burgers foto's van tijgermuggen kunnen sturen naar een speciaal platform. Dit NEHAP-project wordt uitgevoerd door Sciensano, in samenwerking met het Instituut voor Tropische Geneeskunde dat verantwoordelijk is voor het veldwerk. Voor een gedetailleerde uitleg van het MEMO+ project, lees ons volledige artikel.
2023: bevestiging van de geleidelijke vestiging van de tijgermug in België
Actieve surveillance bij de toegangspunten: aanwezigheid van de mug in 7 van de 8 bewaakte parkeerplaatsen (zie kaart). Het wegverkeer blijft dus de introductie van de tijgermug in België bevorderen. In totaal zullen alle 8 parkeerplaatsen ten minste één keer exotische muggen hebben gezien in de periode 2017-2023.
Echter, het zijn de resultaten van de burgerparticipatie – de passieve surveillance – die het meest indrukwekkend zijn. Er zijn nu in de 3 gewesten tijgermuggen gedetecteerd. Zo waren 27 meldingen van burgers daadwerkelijk tijgermuggen, op 18 verschillende plaatsen. Dit is het dubbele van het jaar 2022. De betrokken gemeenten zijn: Ath (WAL), Drongen (VL), Evergem (VL), Gijzenzele (VL), Herstal (WAL), Kapelle-op-den-Bos (VL), Kessel-Lo (VL), Lebbeke (VL), Leuven (VL), Melle (VL), Oudenaarde (VL), Puurs-Sint-Amands (VL), Roosdaal (VL), Schaarbeek (BRU), Schelle (VL), Wilrijk (VL), Wolfsdonk (VL) en Wondelgem (VL).
Opmerking: de bovenstaande kaart toont duidelijk een groter aantal locaties in Vlaanderen (vergeleken met Brussel of Wallonië). Dit betekent niet dat de tijgermug minder aanwezig is elders; dit kan eenvoudigweg voortkomen uit een mindere zichtbaarheid van het MEMO+ project.
Op twee plaatsen in België kunnen al populaties van muggen worden waargenomen die de winter van 2022-2023 hebben overleefd: in Lebbeke en Wilrijk zijn inderdaad tijgermuggen gevonden op dezelfde plaatsen als in 2022.
In 2024 rekenen we op u!
We weten dat in de toekomst de aanwezigheid van tijgermuggen in België alleen maar zal toenemen. Het doel van het MEMO+ project is zowel het in kaart brengen als het zoveel mogelijk indammen van hun aanwezigheid . Ondertussen bereiden we ons voor op de inherente risico's van deze ongewenste gasten: de overdracht van tropische ziekten in België.
In verband hiermee wordt momenteel een prospectieve analyse uitgevoerd om de toekomst voor te bereiden. Hoe kunnen we de vestiging van tijgermuggen verder vertragen? Wat doen we als ze er eenmaal zijn? Hoe voorkomen we dat iemand – bijvoorbeeld terug van vakantie – die drager is van Dengue naar een gebied gaat waar tijgermuggen zijn, en die dan de ziekte op anderen kunnen overdragen? Welke waarschuwingssignalen moeten worden opgezet in het geval dit zou gebeuren? Dit zijn de vragen waarop de analyse zal proberen te antwoorden. De praktijken van buurlanden – zoals Duitsland, Frankrijk, Nederland – zullen voor de analyse van grote waarde zijn.
Gezien de resultaten van 2023 zullen de parkeerplaatsen langs de snelweg, waar een actieve monitoring gebeurde, niet langer worden gemonitord: de aanwezigheid van tijgermuggen op deze toegangspunten staat buiten kijf; het gaat er nu om ze direct uit te roeien. In 2024 zal het MEMO+ project dus bijna uitsluitend steunen op de deelname van burgers aan het project! Iedereen wordt vriendelijk verzocht om alert te zijn en foto's te sturen van mogelijke tijgermuggen.
https://pixabay.com/photos/mosquito-insect-mosquito-bite-49141/
Een interessante onderzoekspiste is nu om na te gaan in hoeverre de tijgermuggen zich hebben uitgebreid naar gemeenten nabij de 18 gedetecteerde locaties in 2023. Maar het is al even interessant om hun aanwezigheid in Wallonië en Brussel te onderzoeken, waar ze tot nu toe relatief onopgemerkt zijn gebleven!
Het volledige rapport van het seizoen 2023 is hier beschikbaar.